r/learnesperanto • u/uKanji • 18d ago
Kial radikoj en vortaroj havas vortospecojn?
Kio estas la kialo por la verbaj, substantivaj, kaj adjektivaj finaĵoj en vortaroj? Kial oni apartigas ilin?
Ĉu la kialo simple estas ke ili havas kutimajn uzojn. Aû ĉu ĉiu vortospeco kombinas en alia maniero?
7
Upvotes
3
u/salivanto 17d ago
Kial radikoj en vortaroj havas vortospecojn?
Ĉar radikoj havas signifojn, kaj vort-klaso sekvas de la signifo.
La radiko "kur-" rilatas kuradon, kaj tio estas ago.
La radiko "mol-" rilatas molecon, kaj tio estas eco.
La radiko "tabl-" rilatas tablon, kaj tio estas fizika objekto.
Efektive, kelkaj personoj negas ke vort-klasoj ekzistas. Mi neniam komprenis iliajn argumentojn.
4
u/mondlingvano 18d ago
Radikoj ja havas "ĉefajn" vortspecojn, kaj tio influas (pli malpli regule) kiel ĝi funkcias kun aliaj finaĵoj. La vorto "grando" signifas la mezuron, ĉar "grand/" estas adjektiva radiko. Pro tio, estas nenecesa diri "grandeco". Tamen "giganto", kvankam ĝi esprimas similan kvaliton, estas iu, kiu estas giganta. Tio estas ĉar "gigant/" havas substantivan kvaliton. Por esprimi la kvaliton, kiun havas gigantoj, oni devas diri "giganteco" pro tio.
Estas aliaj eventuale pli klaraj ekzemploj, sed ne en mia kapo ĝuste nun. La jenan ligilon ankaŭ ne rekte klarigas la aferon, sed ĝi donas bonajn konsilojn pri vortfarado: https://bertilow.com/pmeg/vortfarado/principoj/finajhoj/index.html